KESKİN

EMRULAH KÖSE.Dönekçilik camiasında bilinen adıyla KESKİN USTA.1948 Erzincan doğumlu 3 yaşındayken ailesi İzmir'e göç ediyor.Çocukluğu ve gençliği izmirin yenidoğan mahallesinde (tepecik) geçiyor.Dönek güverciniyle tanışması ve hikayeside burada başlıyor.10 yaşından itibaren döneklerle beraber.şu anda buca kozağaçta bahçesinde hala bu ırka gönül verip döneklerini beslemeye devam ediyor.

Abisi ve mahallesindeki dönek yetiştiricilerinin sayesinde başka bir ırka gönül vermem mümkün değildi diyor.bende sözü kendisine bırakıyorum.

Abim Şükrü,Pampili Mehmet amca,Hancı(yemci)Fikret,Paytoncu Hasan amca,Beştepeli Yavuz Abi,Pule Hüseyin amca yetişmemde ön ayak olan başlıca ustalar.

Yıllar içinde karakanat ve palkanat ağırlıklı soyu arif bey ve rıza beyin kuşlarından gelen,yine hasan amcanın,pule hüseyin amcanın soyları bursalı iplikçi ismail beyin kuşlarına dayanan kuşlarından,atomlardan,giderlerden,bursalılardan besledim.halada bu soylara dayanan kuşlara bakıyorum.yine zaman içinde bu soylarla bağlantılı olduğunu bildiğim bir çok yerdende kuşlarıma değişik kanlar kattım.

dönüş özellikleri olarak dönem dönem uzun dönen pal,tekir,mavi renklerde kuşlarla beraber,kısa ama toplu dönen galaca kuşlarla fantazi tabir ettiğimiz kuşlarda uçurdum.

dönek havada görevini tam olarak yapabilmelidir.korkmadan pırıltı atacağım,kümes açabileceğim kuşlar beklentilerimin karşılığıdır.





dönek kendini yerdede sevdirmeli bana göre, benim beyaz kanat beyaz kuyruk özellikle tarcini pallar hoşuma gider.

yerdeki veya elime aldığım bir dönekte önce beslediğim soyların işaretlerini ararım,beslediğim kuşlarla akrabalığına dikkat ederim.birde dönekte kafa yapısı çok önemlidir benim için.

dönekçilik zor ve emek isteyen bir uğraştır.bilginin yanında zaman ,çevrede çok önemlidir.dönek yavruluğundan itibaren sürekli ilgi ister.eğitim çok önemlidir.ben yavruları eş olana kadar sürekli uçurur gözlemlerim.içlerinde dönüş bulan yavruları ayrı katagoride değerlendirmeye alırım.yavruluğunda yeterli şekilde uçurulmamış,gerekli eğitimi almamış kuşlarda uçurulur ama bu tarz kuşların dönüş yapmaları geç olacaktır.

dönüşünde farklı şekilleri vardır.istenen her zaman tam dairedir ama her zaman tam daire olmaz,yarım kapalı tabir ettiğimiz dönüşler vardır,buda göze hoş gelir.kayıkla dönen ama daire kapamayan,kanat uçlarını çekmeyen,kafasına çekmeyen daireyi kapatamayan kuşlarda vardır.

bazı kuş 80-85 dereceden kümes açarsın 5-10 metre sıkar sonra dönüşe girer,bazısı direk döner.bazısı yüksekten döner,bazısı alçakta. alçaktan dönenlere yumuşak kuşlar deriz.alçakta daire göze hitap eder.yani her döneğin dönüş özelliği aynı değildir.

birde şu var kuş her zaman rengine göre döner,rengini yansıtır.siyahı fazla olanda siyahı ,beyazı fazla olanda beyazı fazla görülür.ama ikinci rengini kaybetmez.kostüm dönüşün güzelliğine etkendir,galaca bir kuşun verdiği güzelliği ben diğer kostümlü kuşlarda bulamam.galacalar siyahını beyazını net olarak ayırır.kuruk dar geniş alacalı veya kara olmuş önemli değildir bu kuyrukta kuşlarda dönüşü güzel gösterir.

kuyruk üstü tartışmalarını önemsemem ne kadar kuyruk üstü olmayan kuşum varsa o kadar kuyruk üstülü kuşum oldu,hiçbir zararını görmedim.tozluk konusunda ise bana göre tozluklu kuşlar paçalılarla çaprazdır ve ayrı bir ırktır.

iyi dönüş sadece daire değildir.dönüşe girişi ve çıkışıda en az daire kadar önemlidir.kuş dönüşten rahat ve kusursuz kurtulmalı çıkışı bozmamalı.dönüşü açmamalı,dağılmamalı,şişmemeli(büyümemeli)dönüşten çıktıktan sonra düzgün toplanıp inmeli.dönek kuş pırıltı verildiğinde kuyruk oturmamalı,takla atmamalı.dönüş haricide bu durumlar olmasa daha hoştur ama yaparsada bana göre hata değildir.

hata yapan kuşlarda kusuru o kuşta değilde önce ırkında aranmalıdır.ırkında ne varsa kuş onu gösterecektir bize.hatalı dönüşlerde kuş kadar yetiştiricininde payı vardır.eğitim eksikliği,yanlış verilen pırıltı,kuşla yeterli bağlantıyı kuramama ve tabiki en önemlisi bilgi ve tecrübe.herkez dönek kuşunu uçurmaya vakıf değildir.bilmeyen hazır döneği bile bozdurur.

dönek söylenenlerin aksine aklıllı bir kuştur,kendini hazırlar yetiştiricisine yardımcı olur.eğitime elverişlidir.yavru verimleri bakıcılıkları iyidir.ırkının özelliklerinden çevredeki kümeslere reaksiyon gösterebilir,tutulma riski her zaman vardır.birçok ırkta olduğu gibi.dönek tüm dönücü kuşlar içinde en asil soydur,yaptığı vazifesi çok zordur.devri ve dönüş şeklini başka hiçbir dönücü ırkta göremezsiniz.

başka dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

kümes yapısı önemlidir.uçucular ve damızlıklar ayrı kümeslerde olmalı.uçucuların kümesi içerde kuşu rahat tutabilecek şekilde olmalı,yuvalıkları farketmez.ama damızlık kümesi mümkün olduğunca geniş olmalı kuşlar içerde rahatça hareket edebilmeli,bizde içeri rahatça girmeli yavruların kontrolünü rahatça yapabilmeliyiz.yuvalıklar geniş olmalı.dönek uçarken aç olmalı.dinlenmiş, zinde,stresten uzak kuşlar daha iyi vazife yapar.yemlemede önemlidir.ben buğday,mısır,arpa,çekirdek,bağla veriyorum.yemi her zaman bildiğim yerden alırım.ilaçlı olmamasına dikkat ederim.

damızlık seçimi, kuşların dejenere olması ve çaprazlamalar için neler söylersiniz.

ıslah edilmiş kuşların fazlalaşması için önce yetiştiricilerin dürüst olması lazım.kuş için insanlar yalan söylememeli.tecrübe edilmiş damızlıklar verilmeli,bu kuşlardan üretim yapılmalı,bozuk kuşlarla yapılan denemeler hem bozuk kuşların dahada çoğalmasına hemde yetiştiricinin emeklerine yazık eder.ıslah için kuş uçacak izlenecek,eşlemeler buna göre yapılacak.kuş kendini baktırması için iyi yavru vermeli.tabiki her yavru iyi olacak diye bişey yok ama 5 te 2 iyidir.daha önce denenmiş,bilinen olumlu netice alınmış ırklar üzerinden damızlıklar seçilmeli.en az 2 sene bu kuşların yavruları gözlenmeli.kuşlar kendini kabul ettirmeli,geçer not almalı.

kendim bugüne kadar paçalı-paçasız çaprazlamasına gerek duymadım.benim baktığım kuşlar paçalılar kadar uzun dönmesede beni yeterince tatmin eden kuşlar.ama bu çaprazlamaları yapan var.nuri ve ömer abiler benden dönek alıp paçalılarına girdiler,yavrularda gayet güzel dönenlerini izledim.pınarbaşında uçtu bu kuşlar.ama bunların altından tatmin edici yavrular gelmedi.ama paçasızları ayrı ırklarda değerlendirdiğimizde karakanat,palkanat çaprazlaması yaptım,gayette iyi verimler alındı.karakanatlar dönücülüğü fazla olan kısa ama güzel dönen kuşlardır,2 gözü beyaz olur.daha toplu kuşlardır.palkanatlar daha uzun döner karakanatlara göre daha devirlidir ama dönüşünde karakanatların güzelliği yoktur.işte bu 2 ırk birbirini tamamlar.

peki eski dönekler ve dönekçilerle,günümüzdekiler arasında ne farklar var sizce.?

kostümler ve dönüş şekilleri benim gözlemlerime göre en çok değişim gösteren yönler.eski kuşlarda galaca kostümlülerin yanında düz araplar,düz maviler,süt beyazlar,düz kırmızılar,kara kaplanlar,kara,mavi,kırmızı,pal arka,ak kuyruk araplarikırmızılar,pallar vardı.bu kuşlardan baktım.ama zaman içinde galaça kuşların göze daha hoş gelmesiyle bu kostümlü kuşlar yok oldu.eski kuşlarda döneklik daha fazlaydı, dönüşleri daha büyüktü,şimdiki gibi küçük daire yapanları çok nadirdi.giriş çıkışlarıda çok güzel kuşlardı.yerdede daha iri ve gösterişli kuşlardı.tabiki dönekliği çok fazla olan çarşaf olanlarda vardı.

eski yetiştiriciler bilgili altyapıları sağlam kuşçulardı.saygı,sevgi daha farklıydı. dürüst insanlardı,cemiyet içinde bir büyük konuşuyorsa kimse lafını kesmezdi.yardımlaşma,dayanışma daha farklıydı.eski ustalar pek kolay bilgilerini paylaşmazlardı.ağızlarından laf almak çok zordu.ama tabiki çekememezlikler,gruplaşmalar o dönemlerdede vardı.yeni yetiştiriciler içinde kötülerden daha fazla iyilerin olduğunu düşünüyorum,çok güzel insanlar var,meraklılar ve uğraşıyorlar.artık iletişim daha kolay bilgi paylaşımı daha fazla.

dönekçilik camiasına bakışınız.

bu camiada dönek uçan her yerde ya şahsen tanırlar yada adımı duymuşlardır.birçok dönekçi tarafından sevilir,saygı görürüm.bende bu hobiye emek veren birçok insanı tanırım.her yetiştiricinin emeğine saygı duyuyorum.kimisiyle samimiyim kimisiyle sadece selemlaşırım.herkezin ayrı paylaşımları oluyor.ama benim kimseyle kırgınlığım,düşmanlığım söz konusu olamaz.bazen kızıyorum,sinirleniyorum ama geçiyor.bu iş paylaşıldıkça güzel.iki güzel muhabbet edemedikten sonra ne yapacaz bu kuşları.yeterki insanlar yalan söylemesin,dürüst olsun.

tanıdığınız ustalar.,

11 yaşından beri dönekçilerle iç içeyim,yaşımın yettiği her ustayı ama az ama çok tanımışımdır.birçoğuyla paylaşımlarımız olmuş,bazılarıylada sadece sohbetimiz olmuştur.döneğin döndüğü her yere gitmiş her bölgedeki saygı duyulan ustalarıda tanımışımdır.şimdi burada isim isim yazarsak mutlaka unuttuklarımız olur.

bugüne kadar izleyipte en çok beğendiniz dönek,

valla 1968 de abim şükrüde yandan telli bir erkek vardı (taşçı ali ile iddaa yapan kuş) karşıya tam daire muhteşem bir dönüşü vardı.tabii yıllar içinde birçok yerde çok güzel dönen kuşlar izledim.atçalı mehmette tohumsuz erkek,benzinci kemalde ortadan elifli karabaş erkek,paçacı ismette gider erkek,yavuz amacada gemli atom erkek,tikveşli mehmet amcada hasan ağanın verdiği 1000lik erkek,istanbullu yaşarda markalı erkek,kemal serdaroğlunda pal baska erkek,kasap ramizde çakal erkek,camcı mehmet amcada takla atan erkek,yılmazın yılmaz erkeği,patoscu akşitte bir gün 5 kuş izledim 5 de birbirinden güzeldi, kadifekaleli alide saffetin ortadan elifli erkeği,kömürcü kahya mustafada çakal erkek, izlediğim güzel dönüşlerden bazılarıydı.

tüm dönekçilik camiasını seviyorum,herkezin uğraşısına saygı duyuyorum.insanlar kendilerine nasıl davranılmasını istiyorsa çevresinede o şekilde davranmalı.yıllardır kuş uçurmuş bu camiaya emeği geçmiş insanlara vefa gösterip saygıda kusur etmemeliyiz,yeni yetişen nesillere tecrübemizi,bilgi birikimlerimizi sağlıklı aktarmak onlara bırakacağımız en güzel miras olacaktır.eleştiri ve tenkitler tabiki olacaktır,ama yıkıcı kırıcı değil yapıcı olarak yapılırsa o zaman kuşçuluk bizlere sonsuz mutluluk verecektir.bununları bütün içtenliğim ve yüreğimle söylüyorum.mesajlarımın doğru yerlere ulaşacağına inanıyorum.bütün kuşcular alemine selamlarımı,sevgilerimi yolluyorum.
allaha emanet olun...KESKİN

bu ustanın soylesılerını bazı sıtelerde dınledım ve vıdeolarını ızledım.eli opulecek ustalardan bır tanesı.

keskin usta izmir çukurunda çok namlı kuşcudur saygılar